Η Μαγνητική Τομογραφία (M R I : Magnetic Resonance Imaging) αποτελεί προηγμένη -μη επεμβατική- ακτινολογική μέθοδο απεικόνισης, που χρησιμοποιώντας ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο, ραδιοκύματα και έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή παράγει λεπτομερείς εικόνες του ανθρώπινου σώματος, βασιζόμενη στις μαγνητικές ιδιότητες των πρωτονίων της ύλης όταν επιδέχονται την επίδραση μαγνητικών πεδίων.
Η εξέταση είναι πολύ ασφαλής διότι δεν χρησιμοποιείται σε αυτή ιοντίζουσα ακτινοβολία (σε αντίθεση με τις ακτινογραφίες και τις αξονικές τομογραφίες που χρησιμοποιούν ακτινοβολία) και δεν σχετίζεται με πρόκληση καρκίνου -μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει τεκμηριωμένες σημαντικές παρενέργειες από τη χρήση των μαγνητικών πεδίων και των ραδιοκυμάτων στο ανθρώπινο σώμα-.
Η “ΥΓΕΙΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ – ΤΟΜΟΔΙΑΓΝΩΣΗ Ε.Ε.” διαθέτει έναν σύγχρονο μαγνητικό τομογράφο, τον Signa HDxt 1.5T του αμερικανικού κατασκευαστικού οίκου GE Healthcare, που επιτρέπει την διενέργεια ποιοτικών – κλασικών και (κάποιων) ειδικών – εξετάσεων μαγνητικής τομογραφίας :
- Κλασικές Μαγνητικές Τομογραφίες (κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος, μυοσκελετικού συστήματος, τραχήλου, θώρακος, άνω & κάτω κοιλίας, οπισθοπεριτοναϊκού χώρου)
- Ειδικές Μαγνητικές Τομογραφίες (μαγνητική μαστογραφία, μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία, μαγνητική ουρογραφία, πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη)
- Μαγνητικές Αγγειογραφίες (εγκεφάλου & αγγείων σώματος)
Επειδή χρησιμοποιείται ισχυρός μαγνήτης, στην αίθουσα του σαρωτή δεν επιτρέπονται αντικείμενα που περιέχουν μέταλλο, διότι
1. μπορεί να υποστούν βλάβη (π.χ. ρολόγια, ηλεκτρονικές κάρτες, κινητά τηλέφωνα ή άλλες προσωπικές ηλεκτρονικές συσκευές, βοηθήματα ακοής)
2. μπορεί να προκαλούν ψευδοκαταχωρίσεις (artifacts) και να παραμορφώνουν τις εικόνες (π.χ. κλειδιά, κέρματα, κοσμήματα, καρφίτσες, φουρκέτες, φερμουάρ, αφαιρούμενα στοιχεία οδοντικών προθέσεων ή ορθοδοντικής θεραπείας, τατουάζ μεταλλικής βαφής)
3. μπορεί να ελκυθούν και να μετακινηθούν μέσα στο δωμάτιο
-έχουν υπάρξει περιπτώσεις τραυματισμού ανθρώπων- (π.χ. γυαλιά, στυλό, νυχοκόπτες) : είναι αναγκαίο να αφαιρούνται από τον εξεταζόμενο όλα τα μεταλλικά αντικείμενα προτού εισέλθει στον χώρο του μηχανήματος -πιθανώς να ζητηθεί να αφαιρεθούν ρούχα και να γίνει χρήση ιατρικής ποδιάς μιας χρήσης-.
Η μαγνητική τομογραφία μπορεί να εκτελεστεί σε όλους τους ενδιαφερόμενους πάσας ηλικίας και κατόπιν κατάλληλης ένδειξης.
Τα ισχυρά μαγνητικά πεδία που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια μιας μαγνητικής τομογραφίας μπορεί να επέμβουν και να επηρεάσουν εμφυτεύματα που πιθανό να υπάρχουν μέσα στο σώμα του εξεταζόμενου, για αυτό δεν επιτρέπεται σε κανέναν η είσοδος στην αίθουσα σάρωσης χωρίς πρώτα να έχει απαντηθεί μια σειρά ερωτήσεων ασφαλείας : αν και τα νέα εμφυτεύματα των τελευταίων 10-15 ετών είναι κατά το πλείστον συμβατά με τους μαγνητικούς τομογράφους, ωστόσο είναι απαραίτητη η επίδειξη επίσημων αποδεικτικών εγγράφων από τον κατασκευαστικό οίκο ή από τον χειρουργό γιατρό που να πιστοποιούν την συμβατότητα τους με τον μαγνητικό τομογράφο.
! άτομα με εμφυτευμένους συμβατικούς -μη συμβατούς με μαγνητικό τομογράφο- καρδιακούς βηματοδότες ή αυτόματους απινιδωτές δεν επιτρέπεται να υποβληθούν σε μαγνητική τομογραφία και δεν πρέπει να εισέρχονται σε χώρους που διενεργούνται τέτοιες εξετάσεις
! μπορεί να μην μπορούν να υποβληθούν σε μαγνητική τομογραφία άτομα με:
*κλιπ ανευρύσματος εγκεφάλου
*ορισμένους τύπους τεχνητών καρδιακών βαλβίδων
*κοχλιακά εμφυτεύματα
*πρόσφατα τοποθετημένες τεχνητές αρθρώσεις
*ορισμένους τύπους αγγειακών ναρθήκων (stents) -σε ασθενείς στους οποίους έγινε τοποθέτηση stent το τελευταίο τρίμηνο αποφεύγεται η διενέργεια της εξέτασης-
*ενδομήτρια συσκευή αντισύλληψης (σπιράλ)
! οποιοδήποτε άτομο που μπορεί να έχει εκτεθεί σε μεταλλικά υπολείμματα / ρινίσματα στο χώρο εργασίας (π.χ. χώροι επεξεργασίας μετάλλου ή δοκιμών εκρηκτικών) ή αλλού (π.χ. παρουσία σκαγιών ή άλλων μεταλλικών στοιχείων κατόπιν τραυματισμού), χρήζει ακτινογραφικού ελέγχου κρανίου για να αποκλειστεί η τυχόν ύπαρξη μετάλλου στα μάτια -η μαγνητική τομογραφία μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη-
Η μαγνητική τομογραφία δεν συνιστάται στις εγκύους κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης -για το υπόλοιπο διάστημα η εξέταση γίνεται μόνον κατόπιν συνεννόησης με τον κλινικό γιατρό και βάσει ενδείξεων-, ενώ δεν απαγορεύεται στην περίοδο της λοχείας.
Η μαγνητική τομογραφία συνήθως δεν συνιστάται σε περιπτώσεις οξέος τραύματος : ο εξοπλισμός υποστήριξης ζωής δεν μπορεί να εισέλθει με ασφάλεια στον χώρο του μαγνήτη και δεδομένου ότι πρόκειται για εξέταση μεγάλης διάρκειας μπορεί να σπαταληθεί πολύτιμος χρόνος.
Σε ειδικές περιπτώσεις, αναλόγως της ένδειξης και των ευρημάτων, απαιτείται η χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού μέσου για την καλύτερη και σαφέστερη απεικόνιση -ο συνηθέστερος τύπος σκιαγραφικής ουσίας είναι το γαδολίνιο, που θεωρείται πολύ ασφαλές- :
! σε περίπτωση ιστορικού αντιδράσεων υπερευαισθησίας πρέπει να γίνει σχετική ενημέρωση για την πιθανή χορήγηση αντιαλλεργικής αγωγής
! σε περίπτωση επηρεασμένης νεφρικής λειτουργίας ο πιθανός κίνδυνος συζητείται μεταξύ του θεράποντα γιατρού και του ακτινολόγου.
Στα κύρια μειονεκτήματα της μαγνητικής τομογραφίας περιλαμβάνονται :
κλειστοφοβία : το σπουδαιότερο μειονέκτημα κατά πολλούς -ποσοστό περίπου 20% των εξεταζόμενων δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν την εξέταση-
ακινησία : οι εξεταζόμενοι πρέπει να παραμείνουν εντελώς ακίνητοι κατά την διάρκεια της εξέτασης -οι κινήσεις (ακούσιες και εκούσιες), ακόμη και ελάχιστες, επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα των εικόνων- : υπάρχουν άτομα που λόγω της ψυχολογίας τους (π.χ. άγχος, φόβος), της ηλικίας τους (π.χ. μικρά παιδιά) ή της ασθένειας τους (π.χ. πόνος, τρόμος) αδυνατούν να παραμείνουν ακίνητα
θόρυβος : ο μαγνητικός τομογράφος παράγει θόρυβο εξαιτίας των μεταβαλλόμενων μαγνητικών πεδίων και είναι φυσιολογικός : για την αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να γίνει χρήση ωτοασπίδων ή (εάν στην εξέταση δεν περιλαμβάνεται η κεφαλή) ειδικών ακουστικών
** Στους εξεταζόμενους με κλειστοφοβία και σε εκείνους που αδυνατούν να παραμένουν ακίνητοι μπορεί να γίνει χορήγηση ήπιων ηρεμιστικών φαρμάκων ή να προγραμματιστεί να γίνει η εξέταση με ελαφρά ενδοφλέβια νάρκωση (sedation) από αναισθησιολόγο.
** Επίσης, υπάρχουν οι μαγνητικοί τομογράφοι “ανοικτού τύπου” που δεν δημιουργούν το αίσθημα περιορισμού και είναι καλύτεροι για άτομα με κλειστοφοβία (και για υπερβολικά παχύσαρκα άτομα).
